ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΡΑΜΠΑΜΠΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ
Ζαούρη Παναγιώτα
Το αυθεντικό όνομα του υψώματος αυτού, το οποίο δεσπόζει ολόκληρης της περιοχής και φυσικά της Χαλκίδας είναι “Φούρκα”, ενώ κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Κάνηθος και όπως μαρτυρούν τα μαρμάρινα υπολείμματα αρχαίων οικοδομημάτων καθώς και η ύπαρξη αρχαίων τάφρων, το ύψωμα ήταν κατοικημένο κατά την αρχαιότητα. Όταν όμως κτίστηκε το κάστρο, (το οποίο πήρε το όνομα “Καράμπαμπα”, επειδή κατά την παράδοση , εκεί πάνω είχανε θάψει οι Τούρκοι κάποιον επιφανή άνθρωπό τους, που το λέγανε, Καράμπαμπας) απαγορεύτηκε η οικοδόμηση οποιουδήποτε κτιρίου στη Φούρκα για να μην παρεμποδίζεται η κατόπτευση του ορίζοντα από το κάστρο. ΄Ετσι μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, το ύψωμα ήτανε ελεύθερο από οικοδομές και μόνο το κάστρο κυριαρχούσε στην κορυφή.
Ο λόφος πιθανότατα οχυρώθηκε για πρώτη φορά κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, αλλά είναι βέβαιο ότι δεν είχε οχύρωση στους Βυζαντινούς χρόνους και κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας και τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας. Το φρούριο που σώζεται σήμερα, οικοδομήθηκε από τους Τούρκους το 1684, με σκοπό την προστασία της Χαλκίδας από τους Βενετούς. Σχεδιάστηκε από τον Βενετό Gerolimo Galopo και η αρχιτεκτονική του είναι περισσότερο Ευρωπαϊκή και λιγότερο Τούρκικη. Το φρούριο πολιορκήθηκε ανεπιτυχώς από τον Μοροζίνι το 1688 και οι Τούρκοι κατόρθωσαν να διατηρήσουν την κυριότητά του έως την απελευθέρωση της Ελλάδας, οπότε και το παρέδωσαν στο Ελληνικό κράτος.
Η θέση του είναι στρατηγική, καθώς ελέγχει τα στενά του Ευρίπου και την πόλη της Χαλκίδας. Η μορφή του είναι μάλλον Βενετική, με στενόμακρο περίβολο, προσανατολισμένο Α-Δ, με προτείχισμα στη βόρεια πλευρά, τρείς προμαχώνες και έναν μεγάλο πύργο. Το νότιο τμήμα του τοίχου διατηρείται σε κακή κατάσταση. Αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη έχουν εντοιχιστεί σε αρκετά σημεία του περιβόλου. Ο πιο σύνθετος, εξαγωνικός προμαχώνας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, προς τη Χαλκίδα. Στις επάλξεις διατηρούνται δύο ρωσικά κανόνια του 19ου αιώνα. Η μοναδική πύλη του φρουρίου βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά του τείχους, ενώ γύρω της έχουν οικοδομηθεί κτήρια στρατιωτικού χαρακτήρα. Στον ανατολικό τοίχο του περιβόλου, μεταξύ της πύλης και του ανατολικού πύργου, βρίσκεται κωδωνοστάσιο, κτισμένο στη θέση όπου βρισκόταν η καμπάνα του συναγερμού του φρουρίου. Το μόνο καλά σωζόμενο κτίσμα μέσα στον περίβολο είναι ναός αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία, που χρονολογείται το 1895. Το δυτικό άκρο του τείχους καταλαμβάνει επτάπλευρος πύργος, η μεγαλοπρεπέστερη αμυντική κατασκευή του φρουρίου. Η είσοδος στον πύργο γίνεται από στενό καμαροσκεπή διάδρομο, που θυμίζει λαβύρινθο.
ΠΗΓΗ: Υπουργείο πολιτισμού
Το παραπάνω άρθρο, φιλοξενείται στο 1ο τεύχος της εφημερίδας μας.
