Τα παραδοσιακά βήματα της Λαμπρής
Χρυσάνθη Αλεξανδρή
Πολλοί είναι και οι πασχαλινοί χοροί που συνδέονται με την Ελληνική Επανάσταση, καθώς ορισμένοι από αυτούς διαμορφώθηκαν σε φορείς εθνικής συνείδησης. “Οι ανοιξιάτικοι χοροί χορεύονταν πολλές φορές χωρίς όργανα. Έτσι οι κοινότητα αναφερόταν με το τραγούδι σε πολλά θέματα που την αφορούσαν, από την καθημερινότητά της”. Στα Ρουσάλια, για παράδειγμα, που γίνονται τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα στα Μέγαρα Αττικής και συνοδεύονται από χορευτικά δρώμενα, μια ομάδα από τρία ή τέσσερα παιδιά πηγαίνουν στα σπίτια τραγουδώντας θέματα σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση. Ο “Χορός των γερόντων” που χορεύεται στο προαύλιο της εκκλησίας στο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στην Αράχοβα, με το τραγούδι “Το πανηγυράκι”, είναι συμβολικός για τη νικηφόρα μάχη που έδωσε εκεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Οι κάτοικοι της Ιερισσού στη Χαλκιδική τιμούν την ημέρα της σφαγής των παλικαριών τους από τους Τούρκους κάθε Τρίτη του Πάσχα με τον καγκελευτό χορό, ένα χορευτικό δρώμενο όπου συμμετέχουν όλοι.
Ο καγκελευτός χορός της Ιερισσού. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο καγκελευτός χορός συνδέεται με ένα συγκεκριμένο γεγονός που τοποθετείται στην αρχή της Επανάστασης, όταν ο Γιουσούφ Μπέης διέταξε την εξόντωση των επαναστατών της Χαλκιδικής. Οι Τούρκοι, αφού οδήγησαν τους κατοίκους της Ιερισσού σε ένα ύψωμα, τους ανάγκασαν να περάσουν κάτω από μια αψίδα σχηματισμένη από δύο σπαθιά τοποθετημένα χιαστί, σε ένδειξη υποταγής. Οι κάτοικοι, σχηματίζοντας αλυσίδα, περνούσαν ένας ένας κάτω από την αψίδα. Κατά μιαν εκδοχή, μετά το πέρασμα τους αποκεφάλιζαν, ενώ κατά μίαν άλλη αποκεφάλιζαν όποιον δεν έσκυβε το κεφάλι.
Η Λαμπρή Καμάρα στα Μέγαρα. Στα Μέγαρα την τρίτη ημέρα του Πάσχα χορεύουν προς τιμήν του Αϊ Γιάννη του Γαλιλαίου, που σήμερα αποκαλούν “Αϊ-Γιάννη χορευταρά”, τη Λαμπρή Καμάρα, μια μοναδική μορφή τράτας. Σύμφωνα με την παράδοση, στα ερείπια μιας εκκλησίας υπήρχε ένα θαυματουργό πηγάδι από το οποίο έπαιρναν νερό μόνο οι Τούρκοι. Οι Μεγαρίτες ζήτησαν από τον τούρκο διοικητή την άδεια να χτίσουν μια νέα εκκλησία προκειμένου να κλείσουν το πηγάδι που υπήρχε εκεί. Μετά από πολλά βάσανα πήραν την άδεια με την προϋπόθεση να χτίσουν την εκκλησιά ως τη δύση του ηλίου, ειδάλλως οι Τούρκοι θα τους αποκεφάλιζαν. Οι Μεγαρίτες τα κατάφεραν και από τη χαρά τους θυμήθηκαν τον ξεχασμένο χορό της Τράτας, που χορεύουν από τότε κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, στον ίδιο τόπο.
Το παραπάνω άρθρο, φιλοξενείται στο 2ο τέυχος της εφημερίδας μας.
